واکاوی مفهوم «گونه» در مسکن بومی و تبیین رویکردی برای دسته‌بندی گونه‌های مسکن روستایی در ایران

تخریب ساختمان‌‌های بومی روستایی در بازسازی‌‌‌ها و نوسازی‌‌‌های اخیر، در کنار اهمیت شناخت ارزش‌‌های پایدار این بناها و به‌کارگیری آن در ساخت و سازهای جدید، نیاز به مستندسازی بناهای بومی را افزایش داده است. مستندسازی این بناها نیازمند شناخت الگوهای بومی و اصیلی است که می‌توان آن‌را یک «گونه مسکن» تعبیر نمود. در این مقاله تلاش شده است که ضمن شناخت مفهوم گونه مسکن از وجه نظری، دسته‌بندی ‌جامعی از روش‌های گونه‌‌شناسی مسکن در ایران و جهان و در مقیاس‌های مختلف از پهنه‌‌های سرزمینی ارائه گردد. بر این اساس، روش‌‌های گونه‌شناسی مسکن به سه دسته زیر تقسیم شده‌اند: - دسته‌بندی گونه‌های مسکن براساس یک یا چند شاخص اثرگذار بر شکل‌گیری مسکن - پدیدار شناسی تاریخی و فرایندی شکل‌گیری مسکن - رویکرد مبتنی بر حل مسئله در شکل‌گیری مسکن در ادامه متغیرهای مستقل و وابسته مؤثر در شکل‌گیری گونه‌‌های مسکن ارائه شده و تلاش شده است که ضمن بررسی فرایند تعامل متغیرها، رویکردی برای دسته‌بندی گونه‌های مسکن روستایی در ایران براساس تعریف موردنظر از مفهوم گونه مسکن ارائه گردد.